Oorlogs sprokkelingen ’40-45

​

In mei 40 was ik 8 jaar oud en te jong om mij nog veel te herinneren,en om de grote impact van de oorlog te beleven. Veel herinneringen zijn in al die jaren niet bijgebleven. Eerder was het een beetje een avontuurlijke tijd met soms beperkte school, het rondtoeren bij de soldaten, en de drukke volksbeweging rondom ons.

 

Oorlogje spelen.                                                                                                                    

  Tijdens het spelen was de oorlog niet ver weg. De oorlog werkte op onze fantasie.

Wij knutselden in hout en blik namaakwapens ineen, probeerden met blikken en carbure

springtuigen te maken, graafden, weken lang, aan een enorme onderaardse gang in de tuin

van Victor Gesquiere , ( met Stephan en Tarcis) en  trokken in  gevecht in en rond het Doelke.

Zo waren geregeld de jongens van de Carré en de Voorhoek onze vijand van 

het Doelke. (Zuidstraat achterkant van de Platze)

 

Vlucht met  Belgische soldaten uniformen.                                                                                

.In 1939-40 had ons vader als kleermaker, een werk aangenomen voor het Belgisch leger

om dringend soldatenuniformen

te naaien. Begin mei ’40 werd hij verwittigd dat de duitsers in aantocht waren en dat hij

dringen al het soldaten goed moest wegmaken. In allerlei hebben wij met ons allen in het

gezin de grote hoeveelheid kaki- stoffen en vesten en broeken via het Doelke weggegooid

in een grote tuin ( van vleeshandel Remi Delrue) nabij de Voorhoek. Bij het binnentrekken

van het duits leger is daar dan ferm op geschoten geweest omdat men dacht dat er daar

soldaten lagen. Later ook hebben wij dan gezien dat menigeen van de Carré met onze

soldatenbroeken op gang waren. 

 

Verblijf in de kelder.                                                           

Thuis werd de kelder ingericht om er langere tijd te kunnen verblijven en overnachten, zelfs was een gat gekapt naar de kelder bij de buur, onderpastoor Daneels. Wij zijn er enkele nachten samen  in verbleven.Ik herinner mij nog hoe wij in de kelder zaten te bidden. De angst voor de helse knallen van   zware bomontploffingen zijn mij bijgebleven als de hebben er enkele keren verbleven. Daar de kelder ook voorraadkamer van de winkel was, hadden wij genoeg rantsoen voor meerdere dagen. Wij waren ook ondergedoken op 26-27 mei tijdens een grote aanval toen er een bom  viel bij schilder Gerard Vanneste aan de overkant van de straat waarbij zoon Wilfried gedood werd en Werner volledig blind geslagen was.

​

Geen last van de Duitsers.

Wij hadden geen last van de duitse soldaten en wij vonden het plezant om rond hen te

toeren en hun grote camions, tanks, afweergeschut en materiaal te bewonderen.

Soms was er geen school. Thuis hadden wij een tijd een duitse soldaat op kwartier.

 

De oude brouwerij Vanryckeghem.                                                                             

 Voor ons deur op het kerkplein en in de oude brouwerij Vanryckeghem waren er

heel wat Duitsers  gekazerneerd.boven het magazijn was zelfs een lokaal als

cachot geïnstalleerd.Soms zagen wij hen door de kleine vensters. Eens riepen ze 

naar ons en wierpen ons  een pakje toe  maar bij het openen vonden we een

soldaten drol;.

 

Inkazernering van een duitse soldaat

Niettegenstaande ons groot gezin kwamen duitse officiers ons

huisbezoeken en brachten er een duitse soldaat om erom voor onbeperkte tijd bij ons in te wonen. Hij kreeg een eigen

slaapkamer en at soms bij ons aan tafel Hij kwam ’s avonds logeren en was vlug een vriend of familie van den huize.Hij trakteerde ons op hun speciaal duits zwart brood dat wij met lange tanden proefden. hij werd een vriend aan huis

waarbii ik later nog heimwee aan had. Hij noemde Alfred maar zijnfamilienaam ben ik vergeten. Jammer;

​

 Opname van een Antwerpse student.

In de periode dat Antwerpen bestormd werd

met V1 bommenwerden de studenten uit Antwerpen

door Westvlaamsegezinnen opgenomen. Ook wij

hadden er een, met nameFrans Cuypers.

Hij volgde les in het college te Menen enwerd één

van het gezin. Later hadden wij nog regelmatig

contact en kwam hij nog op bezoek..

Zie foto hiernaast

 

 

Voeding.          

     Er was geen gevoel van hongersnood of erge voedingstekort bij ons, alhoewel ...er kwam heel wat aangepast dieet op de disch. Zo herinner ik mij nog het fameuse “eierpoeder” waarmee ons moeder smakelijke omelette bakte Er werd haring ingelegd op pekel en nadien verwerkt in azijn, gezouten  margarine verving de boerenboter, cichorei (Talpe van Roeselare) en gebrande gerst verving de koffie, siroop i.p.v. confituur. ‘s Avonds stond bij ons steevast “melksoep” op het menu. Dat was melk met suiker en brokken brood                                                                                                                         Op school werd er via Winterhulp als bijvoeding soep bedeeld, kreeg men koeken, chocolade en de wansmakelijke levertraan.

 

Ravitaillering.                                                                                                                          Thuis was het winkel in voeding en textiel en hadden ze te maken met de rantsoeneringszegels.ook de voorraad was beperkt en veel voeding was in wrak zoals boter, olie, koffie enz.  Van  uit een huis in de Busbeekstraat werden de rantsoenering-kaarten en zegels bedeeld. Met die zegels konden de mensen een beperkte voorraad kopen.Deze zegels hadden een aparte kleur en nummer volgens soort voeding Thuis moest men die zegels op borderellen kleven en binnenbrengen in de Busbeekstraat om weer bevoorraad te worden met andere zegels voor  her aankoop in de groothandel.

Tijdens de winter waren ook de kolen schaars en gerantsoeneerd. De grote “buuzestove” thuis werd dan ook intensief gebruikt, in den oven lagen er enkele bakstenen die we s’ avonds mee kregen naar bed om ons te verwarmen. Er werd ook alternatief gestookt met ersatz kolen, cokes-kolen in briketten en in eiers, ook met geperste leem.

Antwerpse scholieren.                                                                                                                     Ten tijde van de V1 bommen op Antwerpen was er een groep studenten  op de vlucht in Geluwe. Ook bij ons verbleef er een student uit het middelbaar en was een goed gezel voor mijn oudere broers. Ik geloof dat zij les volgden in het college te Menen. Nadien hebben wij nog lang familiaal contact gehouden met hem en zijn familie.

 

De smokkel heeft ons gered, alhoewel…                                                                                                Mijn oudste broer Georges was van het jaar ‘22 en oproepbaar in het leger. Hij kon zich door een gesimuleerde ziekte laten afkeuren; Hij werkte in het vlas en via vrienden op het werk en onze nonkel Hector Degrande ( moord van de Roobaert en “De ramp van de gulden oogst” van Mr. Jan Verbeke) kwam hij in contact met de smokkel in tabak. Thuis was er zelfs een kerf- machientje  om de losse tabaksbladeren te verwerken. Wij, als jongens vonden een zeer lucratieve bezigheid om op de bietenvelden de rotte onderste bladeren te plukken en die als ersatz-tabak duur te verkopen. Om enkele kilo’s te bekomen was het een grote opgave. Wij dienden ook op te passen voor de commiezen want die zouden ons arresteren om te weten voor wie wij die bladeren plukten.                                                                                              Thuis kwamen ook smokkelaars de gekerfde tabak ophalen. Zelfs weet ik nog dat vrouwen de tabak in een soort zak of korset rond hun lijf bonden om zo daarmee de grens over te steken. Ook kregen wij bezoek van de commiezen. Ik weet nog dat ik ’s morgens wakker kwam met een commies aan mijn bed. In die tijd hebben wij de armoe in den oorlog goed overleefd, maar…nadien hebben mijn ouders ook grote boetes betaald , zelfs ervoor geleend bij de koster Victor Ghesquiere die dan geldzaken deed.

​

De zwarten en de witten.                                                                                                                       Daar weet ik niet zoveel over. Twee huizen over ons deur woonde een vooruitstrevende VNV’er,  Meester Medard Mathijs. Wij hadden daar weinig contact mee, mijn vader vertrouwde hem allicht niet en voor mij was hij de strenge schoolmeester. Van de repressie herinner ikj nog de wagens met gladgeschoren dames die rond gevoerd werden onder gejouw van de bevolking als blamage voor hun aanhang met de  Duitsers. Ook was er heel wat tumult aan het “Vlaams huis” in de Becelarestraat. Wellicht werden we thuis wat buiten het gejoel gehouden. In ons gebuurte waren er nog al wat flaminganten.

 

De bevrijding.                                                                                                                  

 Tijdens de bevrijding hadden wij een ander soort soldaten die als helden met vlag en onder gejubel het dorp binnen reden. 

Zij leerden ons de “Engelse sigaret” kennen die wij gretig van hen af schooiden. Dan heb ik ook mijn eerste en laatste sigaret gerookt.    Het grote bevrijdingsfeest was in mei ’45 met een groot “bal populaire” op de Platze. Wij waren nog te jong om te dansen maar ik weet nog goed dat het zeer warm was want op het kerkplein hielden wij ons bezig met het vangen van meikevers die naar de spotlights kwamen gevlogen.

Op 28 maart ‘44 , een kleine 6 maand voor de bevrijding deed ik mijn plechtige communie. Niets herinnert er mij nog aan een domper op het feest. Een oorlogstrauma heb ik er niet aan over gehouden, hoewel het voor de ouders moeilijke jaren geweest zijn.

Lijkt het allemaal nog niet zo erg ? Misschien is de oorlogsmiserie door de jaren heen danig vergeten ? i 68isschien hebben wij het onaangename van die tijd stelselmatig verdrongen ?